قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها - خیمه نیوز

ورود استانداری هرمزگان به بازسازی نادرست قلعه پرتغالی ها

همه حرف ها از حفاظت، بازسازی و ساماندهی قلعه 400 ساله یعنی یکی از برندهای جزیره برای جذب جهانگرد شروع شد؛ اما به نظر می رسد آخر و عاقبتش آنطور که باید خوب نیست، حالا که قرارها بر بازسازی قلعه چرخیده گویا راه را اشتباه می فرایند، هر چند نمونه های زیادی از این نوع بازسازی ها در بناهای تاریخی البته در گذشته ای - که توقعی از آنها نبوده - وجود دارد، بخصوص وقتی قرار بر بازسازی و بازسازی یک بنای تاریخی اصیل باشد که بعد از حذف چند لایه دیواره متفاوت از مصالح قدیمی بنا که کاملا نزدیک به مصالح معمولی معاصر است به جداره تاریخی دست می یابند.

معلوم است که به قول معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان؛ کار بازسازی و دوخت و دوز ترک ها و جایگزینی سنگ های فرسوده و آواربرداری قلعه را بیش از یک سال است که شروع نموده اند؛ آنطور که عباس نوروزی،31 تیر سال گذشته از شروع بازسازی قلعه پرتغالی ها پس از 20 سال اطلاع داد وقتی که سوله ای که در حریم قلعه پرتغالی ها قرار داشت، برداشته شد، گفته است که در این مرحله یک میلیارد و 200 میلیون تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.

چند روز بعد رضا برومند، مدیر کل میراث فرهنگی استان هرمزگان هم از شرایط بازسازی این قلعه شرح می دهد که از نیمه دوم سال 97 بطور جدی پیگیر بازسازی و ایمن سازی قلعه پرتغالی ها در جزیره هرمز بودیم که خوشبختانه در اردیبهشت ماه امسال، مبلغ یک میلیارد تومان از اعتبارات ملی برای بازسازی قلعه دریافت کردیم و بعد از آن محوطه سازی قلعه پرتغالی ها شروع خواهد شد که چشم انداز خیلی خوبی را برای قلعه بوجود خواهد آورد و می تواند بخشی از دغدغه های علاقمندان به آثار تاریخی و فرهنگی را رفع کند.

همچنین بازسازی اضطراری قلعه را شروع کردیم و بخش هایی از قلعه مانند سربازخانه و درب ورودی قلعه و بخش هایی از قلعه که مشرف به دریا بوده و احتمال ریزش آن وجود داشت را بازسازی کردیم و امیدواریم با بازسازیی که صورت می گیرد، فرصتی پیش آید تا بخش دیگری از اعتبارات را جذب نموده و این قلعه را به عنوان مکانی با ویژگی های خاص تاریخی و اهمیتی که در جزیره هرمز دارد مکانی برای ورود جهانگردان داخلی و خارجی کنیم.

با وجود این گفت وگوها به نظر می رسد، در حالیکه این مسئولان کوشش می کردند تا رضایت مردم جزیره را که خود به تنهایی سعی در ایجاد اشتغال در زمان حضور جهانگرد در منطقه داشتند را جلب نمایند، راه را به اشتباه رفتند و در نخستین قدم به جای بازسازی دیواره ها و رفع کردن مسائل زیرساختی قلعه، سیل بندی به عنوان دیواره بازسازیی جلوی قلعه پرتغالی ها ساختند!

با خالی شدن زیر قلعه، آب به فرسایش شدیدتر قلعه یاری می نماید

اکنون جمشید بایرامی، مشاور جهانگردی استاندار در جزیره هرمز و ایرانگرد که به واسطه شیوع کرونا نتوانسته بود در طول پنج ماه گذشته به جزیره هرمز برود، در اواسط هفته سفری یک روزه به جزیره می نماید و با این صحنه در قلعه پرتغالی ها روبرو و همان اتفاق باعث شروع اعتراض ها نسبت به بازسازی این بنای تاریخی می گردد.

او پیرامون قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها ادامه می دهد: قلعه از نظر موقعیت جغرافیایی بگونه ای جانمایی شده که مشرف به بندرعباس است و خورشید از سمت راست آن طلوع و از سمت چپ آن غروب می نماید و برای مصالح قلعه از مرجان، سنگ های منطقه و رنگ گِلَک یا رنگ خاک سرخ - بدلیل قرارگیری معدن آن خاک - در منطقه استفاده شده است، در واقع استفاده از متریال بومی و همزیستی آن با محیط و اقلیم منطقه.

وی با بیان اینکه قلعه پرتغالی ها از نظر معماری بسیار اهمیت دارد، بیان می نماید: این قلعه از سالن ها، رواق ها و برج دیده بانی و دیگر عناصر یک قلعه تشکیل شده بود که متاسفانه در طول 40 سال گذشته با بی مهری های زیاد، آن اکنون فرسوده شده و در حال ریزش است، حتی تعدادی از لوله های توپ قلعه در طول چند سال گذشته به سرقت رفته اند و باقی مانده ها احتیاج به بازسازی دارند.

او به شرایط امروزی قلعه نیز اشاره می نماید که با وجود احتیاج به ایجاد یک موج شکن در مقابل قلعه، این اتفاق رخ نمی دهد و با گذشت زمان بخش هایی از آن ریزش می نماید و به مرور آب زیر قلعه را خالی می نماید و در اثر بادهای فرسایشی و آب شور، احتمال ریزش این اثر تاریخی هم زیاد می گردد.

بایرامی با اشاره به حضور مونسان، وزیر میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی در اواخر سال گذشته در جزیره هرمز و دستور برای اختصاص بودجه به این اثر تاریخی با هدف بازسازی، به اقداماتی که از زمان انقلاب اسلامی تا به امروز در عرصه و حریم این قلعه اجرا شده؛ می گوید: در سالهای گذشته شرکتی خاک سرخ جزیره را برای ساخت لوازم آرایشی به دیگر کشورها می فروخت، از سوی دیگر چند سال قبل در کنار قلعه سوله ای آهنی و عظیم قرار داده شد و همه خاک را از آنجا دپو نموده و منتقل می کردند که خوشبختانه سال گذشته آن جمع آوری شد، هر چند اسیب زیادی به بنا وارد کرد.

قلعه را زیر خروارها سنگ پنهان می نمایند!

مشاور استاندار پیرامون قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها می گوید: بدلیل شرایط کرونا بعد از حدود 6 ماه توانستم سفری یک روزه به هرمز داشته باشم که با این شرایط روبرو شدم؛ آمده اند با سنگ ملون و سیمان روی مرجان ها و سنگ های قدیمی قلعه و خاک قرمز را پوشانده اند، از سوی دیگر چون زیرساختِ دیواره ساروج است، با مصالح امروزی همخوانی ندارد و دیواره بعد از مدت فرو می ریزد.

او با تاکید بر اینکه قرار بوده دیواره قلعه ایمن سازی گردد و نه نو سازی؛ تاکید می نماید: از سوی دیگر در طرح بازسازیی دیواره قلعه را تا ارتفاع بیشتری از دیواره اصلی بالا برده اند، اگر این کار ادامه پیدا کند همه قلعه زیر خروارها سنگ پنهان می گردد و دیگر اثری از آن دیده نمی گردد.

انگار جداره های تخت جمشید را سنگ می نمایند!

بایرامی شرایط امروز قلعه پرتغالی ها را مانند این می داند که جداره های تخت جمشید را سنگ نمایند یا دیواره عالی قاپو را کامپوزیت می نمایند و اظهار می نماید: باید همه جداره بنا و متریال آن را نگهداشت، باید این تاریخ و تمدن را نگه داریم و اجازه ندهیم کار بازسازی آنها توسط افراد غلط انجام گردد.

وی با اشاره به اعتراضی که به میراث فرهنگی استان هرمزگان در این زمینه داشته است، می گوید: آنها در پاسخ اظهار داشتند این طرح بازسازی توسط میراث فرهنگی کل کشور ابلاغ شده و استان فقط آن را اجرا می نماید، در حالیکه معتقدم چنین چیزی صحت ندارد، چون کارشناسان بازسازی در کار خود بسیار نخبه هستند، آنها این نوع خطا را انجام نمی دهند.

او با بیان اینکه تا پیش از این هم به جهانگردان اجازه می دادند تا از دیواره های قلعه بالا بفرایند، می گوید: مگر دیواره های یک قلعه 400 ساله چقدر می تواند وزن تحمل کند که اجازه این کار را می دهند؟ اگر هر نفر 60 کیلو وزن داشته باشد، قطعا چند هزار تن فشار به دیواره های بنا آمده است، اما هیچ تدبیری برای این اتفاق هم ندارند.

مردم بومی بهتر از میراث بازسازی می کردند

بایرامی به رد فرایند بازسازی دیواره قلعه پرتغالی ها توسط متخصصان اهل فن و کارشناسان میراث فرهنگی و بازسازی اشاره می نماید و این بازسازی را از دیدگاه آنها یک فاجعه بیان می نماید و ادامه می دهد: این اقدام یک نوع تخریب فرهنگی است، معتقدم حتی مردم بومی همانطور که 400 سال قبل این قلعه را ساختند بهتر از کاری که امروز روی آن اجرا شده، بازسازی دیواره را انجام می دادند.

او در نهایت به گفت وگویش با معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی درباره این تخلف اشاره می نماید و خبر می دهد: وی نخست قول پیگیری این اتفاق را داد و یک ساعت بعد اظهار داشت که دستور توقف پروژه را داده است و همچنین تاکید نموده تا با تشکیل کمیته بازرسی و تحقیق، آن کارشناسان برای آنالیز فرایند بازسازی پروژه به هرمز بفرایند.

میراث فرهنگی باید مستندات پیمانکار پروژه را به استانداری هرمزگان تحویل دهد

او با تاکید بر اینکه براساس خواسته استانداری هرمزگان قرار است مدیر کل میراث فرهنگی استان، همه مستندات را با مجوزهای صادر شده به استانداری ارائه دهد، می گوید: شخص استاندار و معاونت عمرانی استانداری از او خواسته اند تا در این زمینه پاسخگو باشد.

وی با بیان اینکه به نظر من هرکس تخلفی درباره میراث فرهنگی به چشم ببیند و آن را اطلاع رسانی کند، دیده بان است، می افزاید: من خود را دیده بان می دانم، به همین دلیل به فرایند بازسازی این بنای تاریخی و ارزشمند جزیره هرمز اعتراض کردم.

مشاور جهانگردی استاندار در جزیره هرمز با اشاره به صحبت های مدیر کل میراث فرهنگی استان هرمزگان مبنی بر اینکه طرح بازسازی از سوی وزارتخانه در تهران به آنها داده شده و خودشان نقشی در این بازسازی ندارند، ادامه می دهد: آیا آنها طبق ضوابط طرح را در سطح استان نیز آنالیز ننموده اند؟ اگر آنها به اشتباه بودن این بازسازی پی برده اند باید اعلام می کردند که اجرای این طرح از نظر میراث فرهنگی استان قابل قبول نیست، مگر میراث فرهنگی استان، پیمانکار است که نتواند به طرح اعتراضی وارد کند.

او با اشاره به سکوت مدیر کل میراث فرهنگی استان هرمزگان در این زمینه تاکید می نماید: آنها موظف هستند همه اطلاعاتِ پیمانکار را به استانداری بدهند، از پروانه دفتر مهندسی مشاور طرح گرفته تا کارشناس بازسازی و شرکتی که این کار را بر عهده گرفته و رتبه بازسازیی آن شرکت و حتی میزان بودجه و مراحل بازسازیی کار. در این شرایط به نظر می رسد اتفاقات اتفاق افتاده، باعث بروز یک تخلف عظیم در حوزه معماری و بازسازی آثار تاریخی بوده است.

از کارشناسان بازسازی پرتغالی برای بازسازی قلعه یاری بگیرید

وی با بیان اینکه قلعه پرتغالی ها یک میراث ملی و متعلق به 80 میلیون ایرانی است، ادامه می دهد:معتقدم اگر پرتغالی ها نیز این تصاویر را ببینند متاسف می شوند، اکنون در این شرایط پیشنهاد می کنم که کارشناسان بازسازی پرتغالی نیز به این منطقه بیایند و در همفکری با کارشناسان میراث فرهنگی به بازسازی و بازسازی این بنای تاریخی یاری نمایند.

او با اشاره به ورود 800 هزار نفر جهانگرد به جزیره هرمز تا قبل از شیوع کرونا اظهار می نماید: جهانگردی که به این جزیره می آید، قطعا برای ساحل هرمز نمی آید، چون ساحل همه جا هست، اما دو برند قابل توجه هر جهانگردی که به این منطقه می آید کوه های رنگی و قلعه پرتغالی هاست. حالا در این شرایط به چه دلیل هرمز را برای مقصد سفر انتخاب می نمایند، آن هم وقتی متولیان این حوزه خود به یکی از مهمترین برندهای جزیره هرمز آسیب وارد می نمایند.

بایرامی با بیان اینکه اقتصاد جهانگردی در هرمز به واسطه حضور جهانگردان؛ فقر و بیکاری در جزیره تقریبا از بین برده بود، ادامه می دهد: 420 موتور سه چرخ جهانگرد را در این منطقه جابجا می کردند، اگر هر کدام، نان آور یک خانواده چهار نفره هم باشد، در واقع دوهزار نفر از حمل جهانگرد در این جزیره تامین می شد که با این فرایند کاری، می توان گفت چیزی حدود 500 خانوار دچار فقر می گردد و باز کارشان به دولت می افتد، آن هم در شرایطی که تا امروز هیچ سرمایه گذاری برای ایجاد اشتغال و نان آوری این مردم انجام نداده بودیم و آنها خود دست به کار بودند، سفره آنها را کور کردیم و اگر بازسازی قلعه به همین روش ادامه یابد، دیگر جهانگردی وارد نمی گردد که بخواهد از قلعه دیدن کند.