عمارت بادگیر در کاخ گلستان - خیمه نیوز

کاخ گلستان با قدمتی بالغ بر 440 سال یکی از منحصر به فردترین مجموعه های تاریخی ایران می باشد. اطلاق نام گلستان به این مجموعه ریشه در بنیان تالاری بنام گلستان که از بناهای عهد آقا محمد خان قاجار بوده و در سال 1216 ه .ق و در عهد فتحعلی شاه قاجار به سرانجام می رسد دارد.

تاریخچه عمارت بادگیر

آن طور که از سندهای تاریخی پیداست، عمارت بادگیر کاخ گلستان به دستور فتحعلی شاه قاجار به طور مجزا در تاریخی بین سال های 1320 تا 1324 هجری قمری به دست حاج میرزا جعفرخان تبریزی و عبدالله خان معمارباشی ساخته شد و مجموعه کاخ، یکی از بناهای شاهی در اختیار فتحعلی شاه قاجار بوده است، گویا عباس میرزا هم از آن استفاده می نموده است. فتحعلی شاه اما آن را به ظل السلطان علیشاه میرزا، فرزند خود، می بخشد و پس از آن بنا به سیف الدوله میرزا، پسر او، می رسد.. بعد از مدتی که بین دول انگلیس و ایران مشکلاتی بروز می نماید، اختیار باغ و مجموعه را از دست سیف الدوله میرزا خارج کردند، چرا که او را نزدیک به دولت انگلستان می دانستند.

عکس های عمارت بادگیر کاخ گلستان

وجه تسمیه نام عمارت بادگیر، وجود چهار بادگیر است که در چهارگوشه عمارت قد علم نموده اند. این عمارت، در نمای جلویی عریض است. وارد عمارت که بشوید از پلکان مرمرین رفت وآمد خواهید کرد و وارد تالار آینه کاری بسیار زیبا خواهید شد. از پنجره شیشه کاری شده، باغچه های عظیم مجموعه کاخ گلستان، دیده می گردد.

قسمت عکاسخانه در طبقه پایین آن است. عکاسخانه هم در خود، مجموعه ای از عکس های شخصیت های قاجاری را در خود جای داده است.

مشخصات عمارت بادگیر

پلان تالار اصلی عمارت بادگیر به صورت صلیبی بوده و این تالار با ارسی بسیار وسیع و زیبا به همراه تزئینات آیینه کاری و گچ بری آراسته شده است. برج های بادگیر تنها بادگیرهای تزئین شده با معرق در ایران می باشند.

در زیر عمارت بادگیر یک اتاق تابستانی عظیم قرار داشته که با جریان باد چهار برج بادگیر و با یاری حوضخانهٔ میانی که آب قنات شاهی در آن جاری بود، خنک می شد. در حال حاضر جریان آب به علت احداث مترو قطع شده است و از بادگیرها به صورت قبلی استفاده نمی گردد.

بخش های عمارت بادگیر

بخش اصلی عمارت؛ شاه نشین

همانطور که پیشتر ذکر شد، تالار آیینه کاری شده عمارت بادگیر کاخ گلستان، از جذاب ترین بخش های کل مجموعه کاخ گلستان است. ظرافت منحصربه فرد در این قسمت از عمارت که به شاه نشین معروف است، از ویژگی های خاص آن است. پلان تالارعمارت بادگیر کاخ گلستان به صورت کلی صلیبی است. بنابر این دو هشتی در دو بخش کناری وجود دارد. ارسی های زیبای این تالار، در نوع خود بی نظیر است. نه ارسی با شیشه های رنگی، جلوه زیبایی به این بخش داده اند. ارسی با ویترای های کلیسایی تفاوت عمده ای دارد. ارسی ها پنجره هایی هستند که رو به بالا باز می شوند و لزوماً رنگی نیستند.

اتاق های گوشواره ؛ زیبایی معماری ایرانی

گوشواره ها، اتاق های دو طرف شاه نشین هستند. این اتاق ها معمولاً از شاه نشین کوچکترند. دلیل وجود آن ها در این عمارت، حفظ ساختار کلی معماری عمارت است. کانال هایی هستند که از بادگیرها به حوضخانه می رسند. از طرفی کانال های برج شمالی هم به صورت مستقیم و کانال های برج جنوبی قوسی و منحنی هستند، اتاق های گوشواره در صورتی که به این شکل وجود نداشتند، کانال های شمالی تا زیر پله های ورودی می رسیدند. اما در حالت کلی گوشواره، سازه ای است جهت تبدیل مربع به هشت ضلعی برای اجرای گنبد.

حوضخانه ؛ خنکای ییلاق

کاربری زیرزمین عمارت بادگیر کاخ گلستان، در حال حاضر عکاسخانه است. عکاسخانه در محل حوضخانه واقع شده که در فصل گرم، خنکی برای ساکنین به ارمغان می آورد. حوض مرمرین درون حوضخانه، وجه تسمیه نام آن است و چند قدم هجرت از طبقه بالا به پایین، جای سفر به ییلاق را برای ساکنین و شاهان می گرفت. چرا که خنکای حوضخانه، جایی بود برای اندکی ساییدن. علاوه بر این صدای آب در جوی و فواره حوض، حال و هوا را بیشتر دلنشین می کرد.