آشنایی با خانقاه صفی علیشاه ، تهران Tehran - خیمه نیوز

خانقاه صفی علیشاه (Safi Alishah Monastery) متعلق به میرزا حسین اصفهانی معروف به صفی­ علی­شاه از مشایخ و قطب سلسله نعمت ­الهی در دوران ناصری است. بر اساس تاریخ­های موجود بر کاشی­کاری­های این بنا و یا اسناد ملکی نمی­توان تاریخ دقیقی برای ساخت این بنا تعیین کرد ولی آن­چنان­که به گواهی مدرسی چهاردهی آمده است سیف ­الدوله از مریدان صفی علی شاه در سال 1294 هجری قمری زمین این خانقاه را به صفی واگذار می­کند و بلافاصله ساخت آن شروع می­ گردد. ولی تاریخ دقیق بهره ­برداری از آن تعیین نیست و در سال 1316 هجری قمری که صفی فوت می­کند در محل خانقاه خود دفن می­گردد.

درباره صفی علیشاه

صفی علی شاه، پس از دو سال اقامت در هندوستان برای زیارت مشهد به ایران بازگشت. وی در سال 1288 هجری قمری که قحط سالی در تهران بیداد می کرد و به همین علت سال مجاعه خوانده شد، در تهران توقف نمود. محل سکونت وی ابتدا در حیاط شاهی کوچه خدابنده لو و بعد در محله پامنار تهران بود. تا اینکه مریدان وی در تهران زیاد شدند و از جمله عبدالمحمد میرزا سیف الدوله، فرزند عضدالدوله، که فرزند فتحعلیشاه و برادر بزرگ عین الدوله محسوب می شد، به جمع مریدان صفی پیوست.

وی که از جمله ملاکین و ثروتمندان تهران بود، در سال 1294 هجری قمری قطعه زمین بزرگی را که در باغ سپهسالار واقع بود، به صفی واگذار نمود. برخی گفته اند که مساحت این قطعه زمین، دو هزار زرع بوده است، اما مدرسی چهاردهی که ظاهراً از اسناد ملکی مربوط به زمین در خانواده صفی اطلاع داشته است، می نویسد که مساحت این زمین در ابتدا، هزار و هشتصد زرع بوده است.

معماری بنا

برای ورود به خانقاه باید از در خیابان وارد شد. نمای بیرونی ورودی مزین به کاشی­کاری­ هایی به رنگ غالب آبی به سبک قاجاری و اماکن متبرکه شیعی است. در حیاط خانقاه درخت تنومندی قرار گرفته است که گفته می گردد خود صفی آن را غرس نموده است.

از آداب زیارت این بنا در میان مریدان، افروختن شمع در جاشمعی ضلع جنوبی حیاط است. در دو طرف دالان ورودی خانقاه، تابلوهایی به خط نستعلیق از جمله ­های صفی­ علی­شاه و شاه نعمت ­الله­ ولی نصب شده است. کاشی های آبی رنگی در داخل اتاق مزار وجود دارد که به همت سیف ­الدوله انجام گرفته و در سال 1344 خورشیدی بازسازی شده است.

هم­چنین تزیینات گچ­بری و آینه ­کاری در فضای داخلی به چشم می­خورد. دور تا دور دیواره مرقد، نقش­ه ایی برجسته به رنگ مشکی در زمینه سفید موجود است و نیز در بالای آرامگاه صفی­ علی­شاه گنبد فلزی نقره ­ای رنگی ساخته شده است. کشکول بزرگ تو خالی به رنگ مشکی نیز در ورودی خانقاه قرار گرفته است.

آدرس : میدان بهارستان، خیابان سعدی شمالی، خیابان مصباح