رطب چینی؛ گذران بوشهری ها در تابستان - خیمه نیوز

با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

خرما یا رطب گیاهی تک لپه ای و گرراستای جزو تیره نخل ها است که میوه اش خوراکی و دارای هسته ای سخت و پوست نازک و طعم شیرین که به شکل خوشه ای عظیم از شاخه آویزان می گردد و برگهای آن عظیم است. ارتفاع نخل به 10 تا 20 متر یا بیشتر می رسد.

در استان بوشهر حدود 6 و نیم میلیون اصله نخل در 33 هزار و 900 هکتار وجود دارد. که به طور متوسط 167 هزار تن خرما از نخلستان های استان برداشت می گردد. شهرستان دشتستان حدود 70 درصد خرمای استان بوشهر را فراوری می نماید، تنگستان جم و دشتی در رتبه های بعدی فراوری این محصول قرار دارند. بیشتر خرمای استان بوشهر از ارقام کبکاب، زاهدی ، خاصویی، شهابی، شکر و خنیزی است. برداشت خرما از اواخر تیر ماه آغاز شده و تا اواسط آبان ماه ادامه دارد. علاوه بر بازارهای داخلی، روسیه، اوکراین، کشورهای آسیای میانه، حوزه خلیج فارس و اروپا مشتری خرمای استان بوشهر هستند. استان بوشهر از نظر سطح کشت نخل رتبه سوم و فراوری خرما رتبه دوم را در کشور داراست.

مراحل مختلف نخلداری، عمل آوری و خرما چینی در استان بوشهر از جذابیت های خاصی همراه است بگونه ای که این فعالیت کشاورزی همراه با آیین و سنت های خاصی همراه است.

محصول یک درخت نخل

نحوه رطب چینی

قد یک درختنخل حدود 7 تا 10 متر است اما نخل هایی هم هستند که ارتفاعشان به 35 متر هم می رسد.برای بالا رفتن و چیدن محصول نخل باید فرد تجربه کافی یا جوان و چالاک باشد. البتهامروزه برای بالا رفتن از درخت و چیدن خارک، رطب یا خرما بالابرهایی به بازار آمدهکه کار رطب چینان را راحت نموده است ولی برای دیدن این رسم سنتی رفتن به بوشهر ونخلستان ها تجربه منحصر به فردی است که شاید کمتر کسی بتواند آن را ببیند.

بالا رفتن ازنخلی که استوانه ای به قطر نیم متر و ارتفاع 15 متر باشد، خیلی سخت است. هر رطبچین پرونگ مخصوص به خود را دارد. پرونگ کمربند بافته شده عظیمی است که تنها بهکمک آن می گردد از نخل های بلند بالا رفت. ابتدا فرد قلاب یکی از سرهای پرونگ رادور نخل می چرخاند و دو سر را در پهلوی خودش به هم وصل می نماید. بدین صورت فرد ونخل در دایره پرونگ باقی می مانند و عمل بالا رفتن آغاز می گردد. برای بالا رفتنباید به این کمربند تکیه کرد، پاها را روی تنه و برآمدگی های تنه درخت گذاشت و مثلپله بالا رفت. این برآمدگی ها محل اتصال شاخه های هرس شده به تنه نخل بوده، کهمحلی ها به آن تاپول می گویند. هر قدر تاپول برآمده تر باشد، کار بالا رفتن همساده تر است.

شاید بتوان گفت بدون تجربه نمی توان یک متر از نخل بالا رفت. خوشه هایرطب که بوشهریها به آن پنگ می گویند در بلند ترین نقطه درخت و از زیر برگ هاینخل بیرون می زنند. رطب چین باید دستش را داخل شاخه ای که خوشه میوه ها به آنآویزان است، کند و یکی یکی رطب ها را جدا کند و داخل سبد حصیری که به یکی از شاخه هاآیزان نموده بریزد. سبد که پر از رطب گردد آن را با طناب به پایین درخت می فرستد.بهترین زمان برای بالا رفتن از نخل ها و عمل برداشت رطب صبح زود است.

خرما چینان مشغول به کار در نخلستان

در استانبوشهر چند منطقه مهم برای نخلستان ها از جمله تنگستان، دشتستان، آب پخش، تنگ ارم وفاریاب وجود دارند. جالب است که بدانیم فقط 10 درصد نخل های یک نخلستان نر است، امااینقدر این درخت های نر و ماده به هم شبیه اند که فقط خود نخل دارها می توانند آن هارا از هم تشخیص بدهند. هر نخلی بین 100 الی 150 سال عمر می نماید و تقریبا هشت سالپس از کاشت به بار می نشیند.

هر نخل به طور متوسط در هر سال بین 35 الی 50 کیلوگرممیوه می دهد. اگر هر نخلستان حدود 60 هزار نخل داشته باشد و اگر همه آن ها محصولخوب بدهند، می توان گفت در هر سال هر نخلستان تا 200 تن میوه می دهد. البته در سال هایاخیر با توجه به معضلات گرد و غبار و کم آبی برداشت محصول چندان رضایت بخش نبودهاست.

توسعه گردشگری در نخیلات

گردشگری می تواند صنعت جدیدی باشد که در نخلستان ها راه اندازی می گردد؛ صنعتی که نخل های تشنه را رونق می بخشد که مالی تر شوند و بتوانند درآمدهای نخلداران را بالاتر برده و علاوه بر افزایش درآمد، ایجاد اشتغال کنند.ایجاد و توسعه گردشگری در نخیلات در حرف شاید ساده به نظر برسد ولی در عمل با سختی های فراوانی روبرو است؛ هیچ گونه زیرساختی در نخلستان ها فراهم نیست و حتی راستا مناسبی نیز برای حضور گردشگران در نخلستان ها ایجاد نشده است.

البته هر ساله درنخلستان های آب پخش جشنواره خرما برگزار می گردد که می تواند پتانسیلی برای گردشگریروستایی و طبیعی باشد. این جشنواره یک جشنواره گردشگری است و از دورن صنعت گردشگریعوایدی به استان و شهرستان هم می رسد.

نمایی از یک نخلستان در بوشهر

ارقام خرمای بوشهر

در شهرستان های مختلف استان بوشهر ارقام بومی خرما کشت می شوند که مهم ترین آن ها شامل قسب، کبکاب، صمرون، شکر، سیسی، حلَو، سروری، زندنی، خشن خار، استک سرخو، مرسو، خاصویی، جمادی، بیرمی، تی رس، شهابی، لش، کندی، خنیزی، سمیلی، خضروی، گنتار، بریمی، شیخ عالی، زامردو، ده دارب، اهرمی، خاویزی، خاور، مکتی، شاخونی، مصلی، جوزی، غصاب و ردستی است.

محصول برداشت شده و آماده فرستادن به بازار

ده نکته درباره خرما بدانید

1. بهتر است سعی کنید به جای قند و شکر از خرما برای نوشیدن چای بهره ببرید.
2. در واقع در آشپزی و شیرینی پزی نیز به جای شکر می توانید از خرما استفاده می کنند.
3. جالب است بدانید ورزشکاران به علت فعالیت زیاد، می توانند از عصرانه ای مقوی که با خرما باشد استفاده می کنند.
4. لازم به ذکر است که خرما برای کاهش چربی های خون موثر است.
5. قابل ذکر است که با مصرف خرما می توان احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان را کاهش داد.عصاره خرما با جلوگیری از رشد میکروب عامل پوسیدگی دندان، احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش می دهد.
6. جالب است که بدانید خرما میوه بسیاری مغذی و کامل است که می توانید به همراه چای یا آب جوش در افطار آن را میل کنید.
7. در واقع خرما دارای قند زیادی است. در واقع حدود70 درصد آن را کربوهیدرات تشکیل می دهد، 25 درصد قند آن ساکاروز و 50 درصد آن گلوکز می باشد.
8. لازم به ذکر است فیبر موجود در خرما برای بهبود عملکرد سیستم گوارش و هضم و دفع مواد غذایی مفید است.
9. بهتر است بدانید کسانی که بیماری قند دارند باید کمتر از این میوه استفاده کنند.
10. برای خواب راحت و با آرامش می توانید قبل از خواب یک عدد خرما و یک لیوان شیر گرم میل کنند.

نحوه برداشت محصول نخل توسط رطب چین

پیشنهادخبرنگاران

جشنواره خرماو نخل از 25 تا 27 شهریورماه برگزار می گردد و در این ایام برنامه ریزی شده کهتورهای گردشگری برگزار شده و هتل ها نیز در روزهای جشنواره به گردشرگان تخفیف هایعمده دهند. بنابراین اگر می خواهید تجربه دیدن برداشت محصول نخلستان ها را ببینید،کافیست در این روزهای تابستان سری به جنوب ایران بزنید.

گروه گردشگری خبرنگاران